Thuốc paracetamol là hoạt chất có tác dụng giảm đau và hạ sốt,
không gây nghiện đối với người dùng. Thuốc được sử dụng để điều trị các vấn đề
về sức khỏe như đau nhức, cảm lạnh, sốt, nhức đầu,…
Với các trường hợp mắc những bệnh xương khớp ở mức độ nhẹ,
tình trạng sưng viêm không đáng kể, paracetamol có khả năng tiêu viêm và giảm
đau.
Một số tác dụng khác của thuốc có thể không được đề cập đầy đủ
trong nội dung trên. Bạn cần liên hệ bác sĩ nếu muốn biết thêm những tác dụng
khác. Đến nay, y học vẫn chưa giải thích được cơ chế hoạt động của thuốc
paracetamol một cách chính xác.
2. Chống chỉ định
Người mẫn cảm với những thuốc hoặc acetaminophen
Bệnh nhân gan
Đối tượng có tiền sử nghiện rượu
Người bệnh thiếu hụt glucose - 6 - phosphat
dehydro-genase.
3. Cách sử dụng thuốc
Thuốc uống:
Nếu thuốc ở dạng viên uống,
người trưởng thành không uống quá 4000mg mỗi ngày, mỗi lần dùng không quá
2000mg/ lần. Nếu có sử dụng rượu bia trước đó, bạn cần nói với bác sĩ để tránh
những rủi ro phát sinh.
Đối với trẻ nhỏ, bắt buộc
phải dùng thuốc chuyên biệt cho trẻ để dễ hấp thu và không gây ra bất cứ tác dụng
phụ nào. Không dùng cho trẻ dưới 2 tuổi nếu không có chỉ định từ bác sĩ. Đồng
thời, người lớn cần kiểm soát quá trình dùng thuốc của trẻ chặt chẽ.
Thuốc dạng lỏng:
Trong trường hợp
paracetamol ở dạng lỏng, bạn cần dụng cụ đo đếm y khoa để dùng đúng liều lượng.
Tuyệt đối không đo bằng muỗng
gia đình để tránh tình trạng chênh lệch liều lượng. Có thể tham khảo ý kiến của
dược sĩ để biết liều dùng phù hợp.
Nếu không có cơ hội trao đổi
trực tiếp với dược sĩ, bạn nên xem hướng dẫn trên bao bì để biết cách dùng
chính xác.
Thuốc dạng viên nén nhai:
Nếu paracetamol ở dạng
viên nén nhai, bạn cần nhai kỹ viên thuốc trước khi nuốt để hoạt chất từ thuốc
được hấp thu tối đa trong thời gian ngắn nhất.
Thuốc dạng sủi bọt:
Hòa tan hoàn
toàn viên thuốc với ít nhất 120ml nước, uống ngay sau khi thuốc tan.
Bạn nên
tráng lại thuốc đọng lại ở ly bằng cách pha thêm ít nước để đảm bảo uống đủ liều
lượng.
Thuốc đặt:
Thuốc paracetamol ở dạng đặt
thường được đặt ở hậu môn, tuyệt đối không uống paracetamol ở dạng này. Cần làm
sạch hậu môn rồi mới tiến hành đặt, nên giữ tay sạch và ráo để tránh tình trạng
thuốc tan rã.
Khi đặt thuốc vào hậu môn,
bạn cần nằm yên trong khoảng vài phút để thuốc tan ra và thấm vào cơ thể. Hạn
chế tắm hay đi vệ sinh sau khi đặt.
Tiêm paracetamol:
Được chỉ định và thực hiện
bởi bác sĩ, liều lượng phụ thuộc vào triệu chứng của người bệnh. Chúng tôi
không thể cung cấp số liệu chính xác.
4. Liều lượng
Không được dùng paracetamol để
tự điều trị giảm đau quá 10 ngày ở người lớn hoặc quá 5 ngày ở trẻ em, trừ khi
do thầy thuốc hướng dẫn, vì đau nhiều và kéo dài như vậy có thể là dấu hiệu của
một tình trạng bệnh lý cần thầy thuốc chẩn đoán và điều trị có giảm sát.
Không dùng paracetamol cho người
lớn và trẻ em để tự điều trị sốt cao (trên 39,5OC), sốt kéo dài trên 3 ngày, hoặc
sốt tái phát, trừ khi do thầy thuốc hướng dẫn, vì sốt như vậy có thể là dấu hiệu
của một bệnh nặng cần được thầy thuốc chẩn đoán nhanh chóng.
Ðể giảm thiểu
nguy cơ quá liều, không nên cho trẻ em quá 5 liều paracetamol để giảm đau hoặc
hạ sốt trong vòng 24 giờ, trừ khi do thầy thuốc hướng dẫn.
Ðể giảm đau
hoặc hạ sốt cho người lớn và trẻ em trên 11 tuổi, liều paracetamol thường dùng
uống hoặc đưa vào trực tràng là 325 - 650 mg, cứ 4 - 6 giờ một lần khi cần thiết,
nhưng không quá 4 g một ngày; liều một lần lớn hơn (ví dụ 1 g) có thể hữu ích để
giảm đau ở một số người bệnh.
Ðể giảm đau
hoặc hạ sốt, trẻ em có thể uống hoặc đưa vào trực tràng cứ 4 - 6 giờ một lần
khi cần, liều xấp xỉ như sau: trẻ em 11 tuổi, 480 mg; trẻ em 9 - 10 tuổi, 400
mg; trẻ em 6 - 8 tuổi, 320 mg; trẻ em 4 - 5 tuổi, 240 mg; và trẻ em 2 - 3 tuổi,
160 mg.
Trẻ em dưới
2 tuổi có thể uống liều sau đây, cứ 4 - 6 giờ một lần khi cần: trẻ em 1 - 2 tuổi,
120 mg; trẻ em 4 - 11 tháng tuổi, 80 mg; và trẻ em tới 3 tháng tuổi, 40 mg. Liều
trực tràng cho trẻ em dưới 2 tuổi dùng tùy theo mỗi bệnh nhi.
Liều uống
thường dùng của paracetamol, dưới dạng viên nén giải phóng kéo dài 650 mg, để
giảm đau ở người lớn và trẻ em 12 tuổi trở lên là 1,3 g cứ 8 giờ một lần khi cần
thiết, không quá 3,9 g mỗi ngày. Viên nén paracetamol giải phóng kéo dài, không
được nghiền nát, nhai hoặc hòa tan trong chất lỏng.
5. Khuyến cáo khi dùng Paracetamol
Không sử dụng thuốc quá liều,
với người trưởng thành, liều dùng tối đa là 4000mg mỗi ngày. Khi dùng thuốc cần
tránh dùng rượu bia, chất kích thích đồng thời nên chia sẻ với bác sĩ nếu bạn
có vấn đề về gan hoặc có tiền sử nghiện rượu.
Khi
paracetamol tương tác với cồn trong rượu, bia sẽ gây ra những phản ứng nghiêm
trọng ảnh hưởng đến gan. Khi nhận thấy những triệu chứng như sốt, lạnh, nhức khớp
xương, mệt mỏi và suy nhược, thường xuyên buồn nôn, phát ban, vàng da và mắt,…bạn
cần tìm gặp bác sĩ ngay.
Ngoài bệnh nhân suy gan,
thận, phụ nữ mang thai và cho con bú cũng là đối tượng cần thận trọng khi dùng
paracetamol. Bạn nên tham khảo những thông tin cần thiết khi dùng
paracetamol cho bà bầu và phụ nữ cho con bú để hạn chế những tác dụng
không mong muốn phát sinh trong thời gian điều trị.
Paracetamol có trong nhiều
loại thuốc biệt dược, cần trình bày tất cả những nhóm thuốc (kể cả thực phẩm chức
năng, thuốc bổ) mà bạn đang sử dụng để bác sĩ xem xét việc sử dụng thuốc
paracetamol. Dùng paracetamol trực tiếp cùng với những nhóm thuốc điều trị có
chứa hoạt chất này làm tăng nguy cơ dùng quá liều, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức
khỏe của người sử dụng.
6. Tác dụng phụ của thuốc Paracetamol
Phát ban
Khó thở
Sưng mặt,
môi, lưỡi
Sốt và buồn
nôn
Ảnh hưởng đến
hệ tiêu hóa, đau dạ dày
Ăn ít và
không ngon miệng
Nước tiểu đậm
màu
Có dấu hiệu
vàng da
7. Tương
tác
Uống dài ngày liều cao
paracetamol làm tăng nhẹ tác dụng chống đông của coumarin và dẫn chất
indandion. Tác dụng này có vẻ ít hoặc không quan trọng về lâm sàng, nên
paracetamol được ưa dùng hơn salicylat khi cần giảm đau nhẹ hoặc hạ sốt cho người
bệnh đang dùng coumarin hoặc dẫn chất indandion.
Cần phải chú ý đến khả năng gây
hạ sốt nghiêm trọng ở người bệnh dùng đồng thời phenothiazin và liệu pháp hạ
nhiệt.
Uống rượu quá nhiều và dài ngày
có thể làm tăng nguy cơ paracetamol gây độc cho gan.
Thuốc chống co giật (gồm
phenytoin, barbiturat, carbamazepin) gây cảm ứng enzym ở microsom thể gan, có
thể làm tăng tính độc hại gan của paracetamol do tăng chuyển hóa thuốc thành những
chất độc hại với gan. Ngoài ra, dùng đồng thời isoniazid với paracetamol cũng
có thể dẫn đến tăng nguy cơ độc tính với gan, nhưng chưa xác định được cơ chế
chính xác của tương tác này.
Nguy cơ paracetamol gây độc
tính gan gia tăng đáng kể ở người bệnh uống liều paracetamol lớn hơn liều
khuyên dùng trong khi đang dùng thuốc chống co giật hoặc isoniazid. Thường
không cần giảm liều ở người bệnh dùng đồng thời liều điều trị paracetamol và
thuốc chống co giật; tuy vậy, người bệnh phải hạn chế tự dùng paracetamol khi
đang dùng thuốc chống co giật hoặc isoniazid.
8. Cách xử lý khi dùng thiếu hoặc quá liều
Trong trường hợp dùng thiếu
một liều nhưng thời gian cách đó không lâu, bạn có thể uống trễ và giãn khoảng
cách giữa 2 lần uống. Ngược lại, nếu gần đến thời điểm uống liều tiếp theo bạn
có thể bỏ qua và sử dụng liều tiếp theo đúng thời gian. Mặc dù không gây ra tác
dụng nguy hiểm nhưng bạn cần sử dụng đều đặn để thuốc đem lại hiệu quả tốt nhất,
hạn chế tình trạng quên dùng thuốc.
Khi bạn nhận thấy mình
dùng quá liều hãy đến ngay bệnh viện để được bác sĩ hướng dẫn cách khắc phục,
dù lúc đó cơ thể chưa biểu hiện bằng những triệu chứng đặc trưng. Nếu không nhận
biết mình dùng quá liều nhưng cơ thể phát sinh nhưng triệu chứng như buồn nôn,
đổ mồ hôi, đau dạ dày, cơ thể yếu nhanh, mất ý thức,… bạn nên đến ngay bệnh viện
để cấp cứu.
9. Nên ngưng sử dụng thuốc khi nào?
Tình trạng sốt không
thuyên giảm sau 3 ngày sử dụng
Xuất hiện
cơn đau sau 7 ngày sử dụng, với trẻ nhỏ thì khoảng trong 5 ngày
Đau đầu liên
tục, da phát ban, đỏ, sưng tấy
Triệu chứng
có xu hướng trầm trọng hơn
Hoặc phát
sinh những dấu hiệu mới
10. Bảo quản
Bảo quản thuốc ở dưới 40OC, tốt nhất là 15 – 300C;
tránh để đông lạnh dung dịch hoặc dịch treo uống.
*** Xem thêm thuốc Paracetamol: https://thuocdactri247.com/thuoc-paracetamol/
Tổng hợp: Blog Bệnh Học
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét